یکی از علائم بارز افسردگی، تغییرات مهم و اصولی در عادات غذایی شخص بیمار است. به این صورت که بعضی از افراد اشتهای شدیدی به خوردن غذا، مخصوصا غذاهای شیرین و نشاسته ای نشان می دهند که در نتیجه همراه با ازدیاد وزن و چاقی خواهد بود. گروه دیگر اشتها و علاقه خویش را در مصرف غذا به کلی از دست می دهند که در درازمدت و در صورتی که درمان نشوند از دست دادن وزن بدن و ضعف و لاغری مزید بر علت شده و بیماری آنها را غیرقابل علاج می سازد. البته نباید فراموش کرد که بعضی از داروهای ضد افسردگی اشتها را از بین برده و برخی نیز موجب افزایش وزن بدن می شوند.
به طور کلی افرادی که به بیماری افسردگی مبتلا می شوند کمتر به ظاهر خود توجه دارند و علاقه ای به حفظ و نگهداری خویش از نظر سلامتی و تغذیه و بهداشت نشان نمی دهند که شامل نامرتب بودن وعده های غذایی و کاهش کیفیت رژیم غذایی روزانه نیز می شود.
پرخوری و کم خوری و عدم رعایت نیازمندی های غذایی بدن مخصوصا در آن دسته ای که از خوردن غذا دوری می کنند، باعث کمبود انرژی، پروتئین، املاح معدنی و ویتامین ها شده و در نظم فعالیت سیستم دفاعی بدن خدشه وارد نموده و در مزمن و غیرقابل علاج شدن بیماری افسردگی نقش انکارناپذیر خواهند داشت
با تمام تفاصیل هنوز از نظر علمی چند و چون نقش بدی تغذیه در بروز و پیشرفت بیماری افسردگی به وضوح روشن نگردیده، ولی می دانیم که امینو اسید تریپتوفان (Tryptophan) که در تولیدSerotonin یکی از عوامل خواب و آرامش، موثر است، در تخفیف درمان بعضی از انواع افسردگی نقش دارد. در عین حال مطالعات علمی نشان می دهند که اگر شکل مصنوعی و غیرطبیعی این اسید امینه مصرف شود گاهی نه تنها تاثیری در درمان بیماری نخواهد داشت، بلکه عوارض مختلفی را نیز موجب می شود. در این صورت افرادی که به بیماری افسردگی مبتلا هستند می توانند برای تخفیف اثرات افسردگی این ماده حیاتی را از غذاهای طبیعی مانندگوشت ها مخصوصا گوشت بوقلمون که حاوی مقدار زیادی تریپتوفان است تامین نمایند.
کولین (Choline) ماده حیاتی دیگری که اصولا با ویتامین های گروه B همراه است در تخفیف اثرات افسردگی نقشی مهم دارد. کولین را می توان در تخم مرغ، جگر، دانه سویا و غیره یافت. کولین مصنوعی که به صورت پودر یا کپسول مصرف می شود، موجب به وجود آمدن بوی تند ماهی در نفس و پوست و عرق انسان می گردد که نامطبوع است، در صورتی که غذاهایی که حاوی کولین هستند این عارضه جانبی را نداشته و مشکلی را به وجود نمی آورند. بررسی های علمی ثابت کرده اند، بعضی از افراد که در برابر مصرف مواد قندی حساسیت دارند، پس از مصرف این ماده غذایی دچار نوعی افسردگی می شوند و به همین جهت بیمارانی که سابقه افسردگی دارند باید با استفاده از تجربه ی شخصی خود، مواد غذایی را که باعث ازدیاد شدت افسردگی آنها یا بروز و ادامه آن می گردد، از لیست مواد غذایی رژیم روزانه خود حذف نمایند و یا در مصرف آنها اعتدال به خرج دهند که در نهایت کمک مهمی در پیشگیری و درمان افسردگی خواهد کرد.
موضوع بسیار مهم دیگر درباره رابطه افسردگی و تغذیه، امکان بروز عکس العمل هایی بین داروهای ضدافسردگی و برخی از غذاهاست که عدم توجه و بی اطلاعی از آنها موجب افزودن بر مشکلات می گردد. به طور کلی بعضی از داروهای ضد افسردگی که از دسته Monoamine oxidase هستند، در کنار برخی از مواد غذایی موجب عکس العمل بسیار شدیدی می شوند. مثلا اگر یک بیمار مبتلا به افسردگی دارویی از این گروه را به همراه مواد غذایی که حاوی تیرامین (Tyramine) هستند مصرف کند، فشار خون او به طور خطرناکی افزایش می یابد. مواد غذایی تیرامین دار عبارتند از آبجو، آواکادو، موز، انجیر، سوس سویا، خاویار، ماهی دودی، پنیرهای سفت و کهنه، دل و قلوه، گوشت های دودی و کنسرو شده مانند سوسیس و کالباس و غیره. البته چای، قهوه، شکلات، کاکائو، خمیر مایه و باقلا نیز حاوی مقداری تیرامین هستند که در مصرف آنها در موقع ابتلا به افسردگی نباید زیاده روی شود.
نکته جالب توجه دیگر مصرف قرص های جلوگیری از بارداری است که به علت وجود هورمون های مختلف در ترکیب آن، در درازمدت موجب کمبود بسیاری از املاح و ویتامین ها در بدن می گردند که عبارتند از ویتامین های گروه B و ویتامین C. در این صورت خانم هایی که به بیماری افسردگی مبتلا هستند باید از مصرف قرص های جلوگیری از بارداری خودداری کنند و با مشورت پزشک معالج و یا متخصص تغذیه بر میزان املاح و ویتامین هایی که در اثر هورمون های موجود در قرص های جلوگیری از باروری از بین می روند، افزود تا این کمبودها موجب کهنه تر شدن مشکل افسردگی نشده و یا باعث تشدید آن نگردد.
کافئین در بسیاری از مواد غذایی مخصوصا نوشیدنی هایی مانند قهوه و چای و نوشابه های گازدار و برخی از داروهای بی نسخه وجود دارد و طبق مطالعات علمی، افسردگی و تغییر Mood رابطه مستقیمی با مصرف کافئین دارد. در این صورت کسی که به بیماری افسردگی مبتلا است بهتر است تمام مواد غذایی را که حاوی کافئین هستند از لیست رژیم غذایی روزانه خویش حذف نماید.
در آمریکای شمالی میزان روزانه مصرف سرانه ی کافئین حدود 150 تا 225 میلی گرم است. یک فنجان قهوه حدود 50 تا 150 میلی گرم کافئین دارد، در حالی که یک فنجان چای دارای حدود 25 میلی گرم کافئین است و یک لیوان نوشیدنی گازدار تقریبا 35 میلی گرم کافئین دارد.
مطالعات علمی همچنین حاکی برآنند که مصرف سیگار در افرادی که به بیماری افسردگی مبتلا هستند برعکس آنچه که شایع شده است مضر بوده و به درمان بیماری لطمه خواهد زد.
کم کاری غده تیروئید نقشی در بروز و پیشرفت بیماری افسردگی دارد و همچنین افسردگی در افرادی که به بیماری های پارکینسون، سکته های مغزی و آرتریت و سرطان های مختلف مبتلا هستند بیشتر دیده می شود. چنانچه اشاره شد، یکی از عوارض جانبی بسیاری از داروها مانند داروهای فشار خون، بعضی از داروهای بیماریهای قلبی، مسکن ها و آنتی هیستامین ها و غیره افسردگی است.
ناگفته نماند که در امریکای شمالی حدود 7 درصد از خانم ها و6/4درصد از آقایان در طول عمر خود به بیماری افسردگی مبتلا خواهند شد و عواملی مانند سن، موقعیت های اجتماعی، محیط زندگی و عوامل نامساعد زناشویی و گرفتاریهای شغلی نیز می تواند مزید بر علت باشد.
